ErgoInfo: Nr. 11 - April 2013
Ergotherapie en COPD
Steeds meer mensen krijgen COPD. Deze slopende ziekte tast de kwaliteit van leven sterk aan. Hoe kun je mensen het beste begeleiden en verlichting bieden? De rol van ergotherapeuten blijkt van grote invloed. Zij ondersteunen patiënten onder meer op fysiek gebied en bij het aanpassen van de levensstijl. Ergotherapie geeft mensen met COPD net wat meer lucht.
Patiënten hebben het meest last van kortademigheid. Ook een toegenomen sputumproductie, hoesten, vermoeidheid en minder inspanningsvermogen komt vaak voor. Hoe verder de ziekte is gevorderd, hoe ernstiger de symptomen. De impact op het dagelijks leven wordt steeds groter. Kortademigheid kan angst voor bewegen geven, waardoor mensen activiteiten gaan mijden. Andere COPDpatiënten negeren lichaamssignalen en gaan juist over hun grenzen heen.
Rol van ergotherapie
Recent onderzoek heeft aangetoond dat mensen met COPD op de volgende gebieden vaak beperkingen ervaren:
- mobiliteit
- productiviteit
- zelfverzorging
- ontspanning
Omdat ergotherapeuten zich bij uitstek met deze levensgebieden bezighouden, worden zij steeds vaker betrokken bij de begeleiding van men¬sen met COPD. De rol van ergotherapie spitst zich toe op twee invalshoeken: fysieke optimalisatie en adaptatie.
Fysieke optimalisatie
In aanvulling op medicatie is het mogelijk om de longfunctie te verbeteren door training. Een ergotherapeut kan de cliënt leren om een goede houding aan te nemen tijdens het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat zulke ergonomische aanpassingen tot een lager zuurstofgebruik leiden en daarmee tot minder benauwdheid. Een ergotherapeut kan een cliënt ook ademhalingstechnieken aanleren die toegepast kunnen worden bij het uitvoeren van activiteiten. Hierdoor krijgen mensen meer grip op de situatie. Het gevolg is minder kortademigheid en meer vertrouwen.
Adaptatie
COPD-patiënten kunnen ook veel baat hebben bij gedragsaanpassingen. Op dit vlak hebben ergotherapeuten veel kennis en ervaring in huis. Zij begeleiden mensen bij waar het in feite om gaat: op de best mogelijke manier leren leven met COPD. Vragen die hierbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld:
‘Hoe kan ik met weinig energie het beste mijn dag indelen?’ en ‘Welke activiteiten vind ik nu echt belangrijk om te blijven doen?’. Omdat vermoeidheid een belangrijke rol speelt bij COPD, is een goede energieverdeling over de dag van groot belang. De ergotherapeut geeft de cliënt inzicht in zijn belasting en belastbaarheid, en geeft vervolgens advies en begeleiding in het vinden van een evenwicht hierin.
Aanvragen van voorzieningen
Bepaalde voorzieningen kunnen de kwaliteit van leven van de COPD-patiënt vergroten. Denk hierbij aan een scootmobiel, traplift, rollator en douchezitje. De ergotherapeut kan de cliënt adviseren en begeleiden bij het aanvragen van zulke voorzieningen. Ook trainen met een hulpmiddel is mogelijk.
Samenwerking
De ergotherapeut werkt nauw samen met onder meer de betrokken (long)arts, praktijkondersteuner, fysiotherapeut, longverpleegkundigen, thuiszorg en gemeentelijke Wmo-afdeling.
Extra informatie nodig
Het is voor de ergotherapeut belangrijk om te weten wat de oorzaak is van de verminderde belastbaarheid van een COPD-patiënt. Dit is namelijk bepalend voor het behandelplan. Daarom ontvangen wij bij voorkeur voorafgaand aan een behandeling de volgende gegevens:
- de uitslagen van de longfunctieen inspanningstest;
- waarbij vernoemd de ernst van de stoornis, klinisch relevante comorbiditeit en de systemische consequenties.
Verwijzing
Wanneer ergotherapie aan huis gewenst is, gebeurt dit meestal op verwijzing van een huisarts of specialist. Via de directe toegankelijkheid voor ergotherapie (DTE) is het voor mensen ook mogelijk zonder verwijzing naar een ergotherapeut te gaan.
Vergoeding
Vanuit de basisverzekering geldt per kalenderjaar een vergoeding voor 10 uur ergotherapie. Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden meer uren, en soms ook extra uren voor het ondersteunen van de mantelzorgers.
COPD in de praktijk
Mevrouw Bollen (53) heeft COPD en is daardoor vaak kortademig en vermoeid. Het huishouden runnen kost ontzettend veel moeite en vaak heeft ze geen energie meer voor activiteiten buitenshuis. Ze merkt dat ze steeds minder doet en de deur bijna niet meer uitkomt.
De ergotherapeut wordt ingeschakeld. Mevrouw heeft een rollator, maar die gebruikt ze nauwelijks. Tijdens de behandeling blijkt dat ze de rollator beter wél kan gebruiken omdat ze dan haar ademhalingsspieren beter kan inzetten. Hierdoor heeft ze minder last van kortademigheid en kan ze wat verder lopen. Om buitenshuis langere afstanden af te kunnen leggen, heeft mevrouw een scootmobiel uitgeprobeerd. Dat is goed bevallen. Met hulp van de ergotherapeut heeft ze hiervoor een aanvraag ingediend bij de gemeente.
De ergotherapiebehandeling richt zich ook op energiemanagement. Aan de hand van de longfunctie- en inspanningsgegevens van mevrouw Bollen maakt de ergotherapeut een inschatting van de activiteiten die voor haar haalbaar kunnen zijn. Mevrouw leert haar energie goed te verdelen over de dag en de week. Hierdoor kan ze weer meer dingen doen in huis. Daarnaast leert ze bepaalde houdingen, bewegingen en ademhalingstechnieken toe te passen bij dagelijkse taken. Hierdoor kan ze het huishouden makkelijker en efficiënter uitvoeren.
Door de behandeling voelt mevrouw Bollen zich minder moe en kan ze meer doen. Een flinke verbetering!
Krachtenbundeling in TopErgo
Als vooruitstrevende praktijk werken wij graag samen met ambitieuze collegaergotherapeuten en andere zorgprofessionals in Zuidoost-Brabant. Daarom was Ergotherapie Van Bakel een van de initiatiefnemers van TopErgo. Deze vereniging van vrijgevestigde ergotherapeuten in de eerstelijn zet zich in om de kwaliteit van ergotherapie naar een hoger niveau te tillen.
TopErgo staat voor de beste integrale ergotherapeutische zorg voor de thuiswonende cliënt en zijn omgeving. Een ander doel is beter inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing, de toename van het aantal chronisch zieken en de vraag naar kostenbesparend werken. Het bundelen van krachten en expertise in TopErgo maakt dit mogelijk.
Verwijzers, zorggroepen, zorgverzekeraars, gemeenten en andere organisaties in Zuidoost-Brabant kunnen gebruik maken van een totaalpakket dat bestaat uit:
- kwalitatief hoogstaande zorg
- specialistische deskundigheid en ervaring
- gegarandeerde beschikbaarheid
- één centraal aanspreekpunt
- efficiency rondom contractafspraken en inkoop
Meer informatie vindt u op www.topergo.nl.
