ErgoInfo: Nr. 2 - Augustus 2007

Ergotherapie en Niet Aangeboren Hersenletsel

Steeds meer huisartsen en specialisten schakelen een ergotherapeut in voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Ergotherapie kan immers het dagelijks leven van deze patiëntengroep én hun familie aanzienlijk verbeteren. Hoe dan? Dat leest u in de tweede uitgave van ErgoInfo.

Mensen met niet aangeboren hersenletsel kunnen problemen krijgen op het gebied van lichamelijk functioneren, communicatie, cognitief functioneren, gedrag en persoonlijkheid. Hierdoor gaan de meest vanzelf-sprekende handelingen opeens erg moeizaam. Wassen, aankleden, koken, boodschappen doen, tuinieren, reizen met het openbaar vervoer, werken, het verzorgen van een baby of het structureren van dagactiviteiten; het kan een worsteling zijn die tot flinke frustraties leidt. Ergotherapie gaat aan de slag met dit soort problemen, met als doel de tevredenheid en zelfstandigheid in het dagelijks leven te vergroten.

Begeleiding thuis

Van Bakel Ergotherapie in Eindhoven heeft veel ervaring met het behandelen van patiënten met niet aangeboren hersenletsel. Ontwikkelingen en nieuwe inzichten op dit gebied worden nauwlettend in de gaten gehouden en via scholing eigen gemaakt. De praktijk begeleidt NAH-cliënten in de thuissituatie. Het grote voordeel hiervan is dat mensen in hun eigen omgeving geobserveerd en taak-gericht getraind worden. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit de zelfredzaamheid enorm vergroot. Thuisbehandeling heeft daarnaast een positief effect op de sociale participatie van cliënten en biedt de mogelijkheid ook de partner (en eventuele andere gezinsleden) erbij te betrekken.

Ergotherapie kan in alle fasen na het optreden van hersenletsel ingeschakeld worden voor:

• Diagnostiek en behandeling
• Preventie van complicaties
• Instructie en begeleiding van verzorgenden en naasten
• Begeleiding bij terugkeer naar het huidige of ander werk

Ook mensen die al lange tijd met NAH kampen, lopen soms na jaren nog tegen bepaalde problemen aan. Door alsnog ergotherapie in te schakelen, kan de kwaliteit van leven aanzienlijk vergroot worden.

De behandeling

Tijdens de behandeling komen de volgende thema’s aan bod:

Dagelijks functioneren

De ergotherapeut begeleidt de cliënt bij het opnieuw leren uitvoeren en plannen van dagelijkse activiteiten. Dit gebeurt door training en het aanleren van compensatie- en strategietechnieken. Veel mensen met NAH zijn gestopt met hun werk of werken aanzienlijk minder uren. Daardoor vallen ze soms in een gat. Cliënten vullen hun dag met kleine karweitjes, tuinieren en hobby’s, maar dat geeft niet altijd voldoende bevrediging. Hierdoor kan zelfs een depressie ontstaan. Ergotherapiepraktijk Van Bakel vindt daarom dat er expliciet aandacht moet worden besteed aan zinvolle dagbestedingsmogelijkheden, aangepast aan de individuele mogelijkheden. Voor de één is dat een nieuwe hobby, voor de ander vrijwilligerswerk of zelfs een (gedeeltelijke) terugkeer naar de oude werkplek. Meer aansluiting met de samenleving is goed voor het zelfbeeld en zelfrespect. Bovendien heeft het een positief effect op de gezondheid.

De partner en het gezin

Ook het betrekken van de partner en/of andere gezins- leden bij de behandeling van NAH-cliënten verdient veel aandacht. Partners kampen vaak met nervositeit, vermoeidheid, depressieve gevoelens, schuld- en onmachtsgevoelens. Ze besteden minder tijd aan ‘de leuke dingen van het leven’ en hebben activiteiten buitenshuis opgegeven. Dit legt vaak een grote druk op de relatie. De ergotherapeut biedt ondersteuning in de vorm van advies, instructies en praktische tips.

Steun en zorg

Een ergotherapeut kan goed in kaart brengen welke zorg- en ondersteuningsbehoeften de NAH-cliënt en zijn/haar omgeving hebben. Ook het bespreken van de moge-lijkheden en hierbij advies geven, valt binnen het vakgebied.

Niet alleen richting de cliënt, maar ook aan zorgindicerende organisaties.

Hulpmiddelen en voorzieningen

Soms zijn (tijdelijke) hulpmiddelen en voorzieningen noodzakelijk, bijvoorbeeld:

• Een noppenbord voor het eenhandig smeren van brood
• Aangepast bestek
• Apraxie-klapper
• Aangepaste dag-weekkalender
• Snijplankje geschikt voor eenhandig gebruik
• Een aangepast kookboek
• Medicijnwekker
• Schrijfhulpmiddelen
• Een aangepaste fiets
• Elastische veters

Van Bakel Ergotherapie kan hierbij adviseren. Bovendien kunnen veel hulpmiddelen vrijblijvend via de praktijk worden uitgeprobeerd. Ook wordt advies gegeven over aanpassingen in huis en op het werk. Wij helpen cliënten bij het indienen van aanvragen, zonodig onderbouwd met een ergotherapeutisch verslag.

Verwijzing en vergoedingen

Wanneer voor NAH-cliënten na een ziekenhuisopname of behandeling in het revalidatiecentrum ergotherapie aan huis gewenst is, gebeurt dit altijd op verwijzing van de huisarts, revalidatiearts, verpleeghuisarts of neuroloog. De basisverzekering vergoedt per kalenderjaar standaard 10 uur ergotherapie aan huis. Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden meer.

Ergotherapeut in beeld: Vivian van Bakel

In 2003 afgestudeerd als ergotherapeut aan de Hogeschool Zuyd in Heerlen. Daarna gaan werken in revalidatiecentrum Blixembosch. Ze deed veel ervaring op in teams van de kliniek, polikliniek, afdeling neurologie en niet-neurologie. In mei 2004 ging een grote wens in vervulling: de opening van een eigen praktijk. Inmiddels telt die drie vaste ergoherapeuten.

Vivian van Bakel: “De doelgroep en zorgvragen die wij krijgen, zijn zeer divers. Dat is voor mij het leuke aan werken in de eerste lijn. De ene keer gaat het over een woningaanpassing, een volgende cliënt zoekt een geschikte vervoersvoorziening of een juiste dagbesteding en weer iemand anders leer ik hoe je een baby eenhandig kunt verzorgen. Verder vind ik het een voorrecht mensen thuis te kunnen begeleiden.”

Belangrijke kenmerken van haar praktijk zijn een hoge kwaliteit, flexibiliteit (ter voorkoming van wachtlijsten) en een goede samenwerking met andere hulpverleners.