Voorbeelden

Multipele Sclerose

Mevrouw Linders (46) heeft Multiple Sclerose en werkt 20 uur per week als secretaresse. Ze voelt zich vaak moe, heeft verminderde spierkracht, pijn, minder gevoel in haar linkerbeen en geheugenproblemen. Dit belemmert haar flink. Vooral het uitvoeren van haar baan, staan tijdens het douchen, opstaan van het toilet, traplopen en een uitstapje maken, gaat moeilijk. De neuroloog schakelt een ergotherapeut in, die samen met mevrouw Linders alle factoren in kaart brengt die een rol spelen bij de vermoeidheid. Vervolgens leert de ergotherapeut mevrouw haar energie te managen en arbeidsomstandigheden te optimaliseren. Met kleine aanpassingen, in overleg met de werkgever, kan ze haar werk naar tevredenheid blijven uitvoeren. Er worden ook oplossingen gezocht voor de mobiliteitsproblemen. De ergotherapeut adviseert diverse woningaanpassingen (o.a. een tweede trapleuning) en begeleidt de aanvraag bij de gemeente. Omdat langdurig staan en lopen veel moeite en pijn kost, maakt mevrouw steeds minder uitstapjes. Een transportrolstoel die gemakkelijk meekan in de auto, blijkt dé oplossing.

CVA (herseninfarct/beroerte)

De heer Van Veen is 62 jaar en heeft een herseninfarct gehad. In de volksmond noemen we dit ook wel een beroerte, terwijl in de zorg vaak de vakterm CVA wordt gebruikt. Als gevolg van het CVA heeft meneer een lichte overgevoeligheid en coördinatiestoornissen aan linkerarm en -hand. Na ontslag uit het ziekenhuis loopt hij thuis tegen problemen aan bij het wassen en aankleden, het uitvoeren van huishoudelijke activiteiten en fietsen. De ergotherapiebehandeling richt zich op het inventariseren en behandelen van functiestoornissen en beperkingen, om daarmee de zelfstandigheid van meneer te vergroten. Tijdens de behandeling wordt gebruik gemaakt van onder andere compenstaietechnieken. Verder bespreekt de ergotherapeut instructie en begeleidingstechnieken met de echtgenote van meneer Van Veen, zodat ook thuis geoefend kan worden. Na een aantal uren ergotherapie kan meneer zich zelfstandig wassen en aankleden, de meest voorkomende huishoudelijke activiteiten uitvoeren en veilig fietsen in het verkeer.

Belasting en belastbaarheid

Mevrouw De Vries is 39 jaar en heeft reuma. In een vroeg stadium is de ergotherapeut ingeschakeld. Tijdens de observatieperiode blijkt dat mevrouw in het dagelijks leven veel last heeft van pijn, stijfheid en vermoeidheid. Ook vindt ze het moeilijk om binnen de grenzen van haar mogelijkheden te blijven. Ze doet meer dan haar lichaam aankan. De ergotherapiebehandeling richt zich op het sparen van de gewrichten via het aanleren van en het advies geven over houdingen en handelingen. Daarnaast traint en begeleidt de ergotherapeut mevrouw bij het maken van een goede dag- en weekplanning. Verder geeft ze adviezen over de aanschaf en het gebruik van hulpmiddelen, zoals pottenopeners, blikopener, verlengde kam, reumapen en dergelijke.

Ziekte van Parkinson

Mijnheer Koers is 67 jaar en heeft de ziekte van Parkinson. Hij kan zich moeilijk in bed omdraaien en uit bed opstaan. Ook schrijven gaat slecht en hij komt nauwelijks buiten. Vermoeidheid, stijfheid en bewegingstraagheid maken het onmogelijk om een flink stuk te lopen of te fietsen. De huisarts schakelt de ergotherapeut in. Die bespreekt met meneer Koers de mogelijkheden van elektrisch buitenvervoer. Er wordt besloten een scootmobiel uit te proberen. Dat pakt goed uit. Meneer Koers voelt zich er prettig in en kan er goed mee overweg. De ergotherapeut begeleidt de aanvraag van het vervoermiddel bij de gemeente. Als de scootmobiel geleverd is, volgen enkele rijlessen. Voortaan kan meneer Koers zelfstandig boodschappen doen en familie bezoeken. Om het schrijfprobleem (vasthouden pen, leesbaar schrijven) aan te pakken, krijgt de heer schrijftraining van de ergotherapeut en probeert meneer enkele schrijfhulpmiddelen uit. Voor het draaien in bed adviseert de ergotherapeut een glijlaken, zodat mevrouw Koers haar man daar niet meer mee hoeft te helpen. Ook leert meneer door ergotherapie hoe hij zelfstandig kan opstaan.

CANS (klachten aan arm, nek en/of schouder)

Mevrouw Dassen is 26 jaar en heeft pijnklachten aan nek, schouder, pols en hand. In vaktaal spreken we dan over CANS (Complaints of the Arm, Neck and/of Schoulder); voorheen werd vaak de term RSI gebruikt. Mevrouw werkt fulltime als secretaresse. De klachten ontstaan met name tijdens het werken met de computer, lezen en schrijven. De pijn neemt af na een periode van rust. De ergotherapeut brengt samen met mevrouw de risicofactoren in kaart waardoor de klachten ontstaan, verergeren of in stand blijven. Vervolgens richt de ergotherapie zich op het herstel van de balans tussen belasting-belastbaarheid, het trainen van de houding, het nemen van pauzes, pijnmanagement, het verbeteren van ergonomie (werkomstandigheden, bijvoorbeeld de hoogte van het bureaublad en stand van de bureaustoel) en de inzet van hulpmiddelen.

Scootmobiel

Mevrouw Stevens is 59 jaar oud en heeft via de gemeente een scootmobiel toegewezen gekregen. De leverancier heeft bij de passing mevrouw geadviseerd een aantal lessen te volgen omdat ze zich nogal onzeker voelt over het rijden met dit nieuwe vervoermiddel. Mevrouw neemt contact op met de huisarts en deze verwijst haar door naar een ergotherapeut. De ergotherapeut komt bij mevrouw aan huis om scootmobieltrainingen te geven in de eigen woonomgeving. De lessen richten zich op technische voertuigbeheersing, theoretische verkeerskennis en praktische verkeersdeelname zoals de bediening, het op- en afrijden van een oprit, achteruitrijden, manoeuvreren in een kleine ruimte en nemen van een rotonde. Na een aantal lessen is mevrouw in staat zich zelfstandig en veilig met de scootmobiel te verplaatsen.

Osteoporose en visusprobleem

Op verzoek van de praktijkondersteuner bezoekt de ergotherapeut meneer Van Gompel (86) aan huis. Mijnheer is bekend met osteoporose, een sterk verminderde visus en verhoogde bloeddruk. Hij loopt met een rollator en vertelt dat hij in het afgelopen half jaar al vier keer in en om huis is gevallen. De laatste keer brak hij zijn sleutelbeen. Meneer is hierdoor erg angstig geworden en komt nog maar amper buiten de deur. Hij mist zijn wekelijkse bezoek aan het buurthuis.

De ergotherapeut inventariseert de valrisico’s bij meneer Van Gompel en er komt naar voren dat er een hoog valrisico bestaat. Dit is gebaseerd op de volgende punten: meerdere medicijnen, slecht zien, incontinentie, duizeligheidsklachten, valangst en risicovolle omgevingsfactoren.

De ergotherapeut overlegt met de huisarts en er worden diverse acties ondernomen. De ergotherapeut adviseert en regelt enkele woningaanpassingen die de kans op vallen verkleinen, zoals bijvoorbeeld een douchezitje, tweede trapleuning en voldoende licht in de donkere gang. Ook leert de ergotherapeut meneer hoe hij het beste om kan gaan met zijn visusprobleem en duizeligheid bij het uitvoeren van zijn dagelijkse activiteiten. Ook wordt aandacht besteed aan het verminderen van zijn angst om te vallen. Het medicijngebruik wordt onder de loep genomen door de apotheek en meneer start bij de fysiotherapeut met een oefenprogramma om zijn evenwicht, algemene coördinatie en spierkracht te verbeteren.

Na de behandeling is meneer niet meer gevallen, voelt hij zich een stuk zekerder en komt hij weer buiten.

Artrose

Mevrouw Witteman is 70 jaar en heeft een ernstige vorm van artrose en osteoporose. Hierdoor heeft zij problemen met lopen, zowel binnen als buiten. De huisarts schakelt de ergotherapeut in, die een inventarisatie maakt van de mogelijkheden, beperkingen en wensen van mevrouw. Hieruit blijkt dat ze ook problemen ondervindt bij het in en uit bed stappen. De ergotherapeut leert mevrouw Witteman op een andere manier haar bed in- en uitstappen. Ook adviseert zij een hulpmiddel voor het lopen. Na de behandeling kan mevrouw weer zelfstandig boodschappen doen en heeft ze bij het in en uit bed stappen geen hulp meer nodig van haar man.

Mantelzorg

Meneer Janssens 68 jaar heeft een CVA (beroerte) gehad. Hij wordt verzorgd door zijn inwonende dochter. De kans is groot dat meneer Janssens naar een verpleeghuis moet omdat de dochter wordt overbelast en de zorg niet meer aankan. Om hier iets aan te doen, wordt een ergotherapeut ingeschakeld. De ergotherapeut adviseert de dochter over zinvolle hulpmiddelen en enkele aanpassingen in huis, zoals een douchezitje, wandbeugels, verhoogd toilet en drempelaanpassing. Ook geeft de ergotherapeut instructie aan de dochter en de thuiszorg. Op deze manier kan meneer Janssens op een verantwoorde manier thuis verzorgd blijven worden. Opname in een verpleeghuis wordt zo voorkomen of in ieder geval uitgesteld.

Valpreventie

Mevrouw Nieuwland is 92 jaar oud en valt regelmatig in en om haar huis. De ergotherapeut geeft mevrouw advies dat gericht is op het voorkomen van vallen (valpreventie). Samen gaan ze na welke persoonlijke en omgevingsgebonden factoren de oorzaak zijn van het vallen of de kans hierop vergroten. Na de inventarisatie geeft de ergotherapeut adviezen en wordt de woonomgeving van mevrouw wat aangepast. Na instructie en begeleiding van de ergotherapeut valt mevrouw Nieuwland aanzienlijk minder en voelt ze zich stukken veiliger.

Decubitus (huidbeschadiging t.g.v. doorliggen en -zitten)

Mevrouw Van Laarhoven (87) is rolstoel- en bedafhankelijk. Omdat ze decubitus (huidbeschadiging ten gevolge van doorliggen en -zitten) heeft op haar stuit en hielen schakelt de huisarts een ergotherapeut in. Deze constateert dat mevrouw niet goed in haar rolstoel zit, ze in de stoel nauwelijks van houding verandert en een anti-decubitus zitkussen ontbreekt. Ook ligt er op haar bed geen anti-decubitus matras. Verder valt op dat de tilband van haar tillift de hele dag onder haar billen ligt, terwijl een opgepropte tilband extra drukplekken kan veroorzaken. De ergotherapeut stelt de rolstoel opnieuw in voor een betere zithouding. De levering en vergoeding van een luchtwisseldruk anti-decubitus matras en –zitkussen worden geregeld en mevrouw kan hielbeschermers lenen via de praktijk. Daarnaast krijgen de zorgverleners van mevrouw uitgelegd wat de gevolgen kunnen zijn van een opgefrommelde tilband. Tot slot stelt de ergotherapeut een kantelschema voor de rolstoel op. Dit alles leidt tot een forse verbetering van de decubitus. Mevrouw Van Laarhoven heeft minder pijn en voelt zich een stuk prettiger.

Kwetsbare oudere

Mijnheer Friesema is 78 jaar en heeft de ziekte van Parkinson. Hij is tevens incontinent voor urine en bekend met COPD Gold I. Hij kan zich steeds moeilijker lopend verplaatsen en ook de transfer in en uit bed, opstaan van de stoel en toilet verlopen moeizaam. Op sommige momenten komt hij helemaal niet vooruit, ook niet met hulp. Tevens valt meneer de laatste tijd steeds vaker. Dit maakt hem onzeker. Cliënt woont samen met zijn vrouw en zij verleent mantelzorg. De thuiszorg komt een maal per dag om te helpen bij het wassen en aankleden. Mijnheer moet 6 maal per dag medicatie innemen. Echtgenote verzorgt dit, maar vergeet het soms.

Het echtpaar bezoekt de huisarts om de achteruitgang in mobiliteit te bespreken. Echtgenote geeft tevens aan dat zij meneer soms verward en vergeetachtig vindt. Ze neemt steeds meer taken van meneer over en regelt veel voor hem. Haar indruk is dat hij het anders zelf niet overziet. Het echtpaar wil graag zo lang als mogelijk samen in de huidige woning blijven wonen. Vanwege de problemen op meerdere vlakken schakelt de huisarts verschillende hulpverleners in, waaronder een gespecialiseerde ergotherapeut.

De ergotherapeut geeft samen met de fysiotherapeut adviezen en training omtrent de transfers en valpreventie. Er komt een hulpmiddel die het opstaan vergemakkelijkt en de ergotherapeut regelt tevens een transportrolstoel voor meneer. Deze kan gebruikt worden wanneer het zelfstandig verplaatsen niet lukt. Ook worden de echtgenote en thuiszorg geïnstrueerd over de manier waarop de transfers begeleid kunnen worden.

Op advies van de ergotherapeut schaft het echtpaar een medicijnalarm aan. Dit hulpmiddel helpt het vergeten van het innemen van de medicatie te voorkomen. De apotheker licht het echtpaar voor over het juist innemen van de medicijnen (tijdstip, niet combineren met eiwitrijk voedsel e.d.). Ook brengt de ergotherapeut het cognitief functioneren van meneer in de thuissituatie in kaart en geeft advies. Tevens wordt de ervaren zorgzwaarte bij zijn vrouw in beeld gebracht en krijgt zij ondersteuning en begeleiding om overbelasting bij de mantelzorger te voorkomen.

Het echtpaar heeft de huisarts al laten weten erg blij te zijn met alle zorg en begeleiding die zij nu ontvangen. De dagelijkse activiteiten verlopen makkelijker en zij maken zich minder zorgen over de toekomst.